• Oliver Pochwat poprowadził cykl pt. polskie korporacje akademickie XXI wieku.
• Dziennikarz przeprowadził ciekawe rozmowy z osobami należącymi do korporacji.
• Przeczytaj koniecznie czym były i są nadal korporacje akademickie w Polsce.
• Zobacz także: Cios w kieszenie Polaków. Od 2024 r. stawki opłaty paliwowej wzrosną. Minister mówił o jej obniżeniu...

Polskie korporacje akademickie XXI wieku - kiedy członkowie korporacji zakładają swoje barwy?

Gościem Olivera Pochwata w cyklu o polskich korporacjach akademickich XXI wieku był Paweł Ernst, prezes Polskiej Korporacji Akademickiej Aquilonia, założonej w 1915 roku w Warszawie. Wyjaśnił on kiedy członkowie organizacji zakładają swoje barwy.

Zakładamy nasze barwy na spotkania korporacyjne. Natomiast w dni powszechne zależy kto jaki styl życia prowadzi. Jeśli ktoś jest studentem i chce chodzić na wykłady elegancko ubrany i nosić nasze barwy, jest to najbardziej wskazane, Budzi to pewne zainteresowanie, radość, a czasem szyderstwo ze strony kolegów z uczelni, ale jest to wtedy dobra okazja, by powiedzieć parę słów o korporacji - powiedział Paweł Ernst, prezes Polskiej Korporacji Akademickiej Aquilonia.

Polska Korporacja Akademicka Aquilonia została utworzona 9 marca 1915 roku w Warszawie. Założyciele Aquilonii w liczbie 11 osób byli studentami Kursów Przemysłowo-Rolniczych (późniejsza SGGW) w Warszawie. Pierwszym prezesem został Adam Doruchowski, syn założyciela ryskiej K! Arkonia. Za dewizę obrali P.K!A. Aquilonia – "Omnia pro Patria". W pierwszym okresie nosili błękitno-białe, a po odrodzeniu w 1921 r. wiśniowo-biało-błękitne. Symbolizują one: miłość Ojczyzny (wiśniowa), prawdę (biała) i stałość (błękitna). Ich herbem jest trójpolowa tarcza na której umieszczone są symbole: na polu wiśniowym – monogram hasła: Vivat Aquilonia, na polu białym – cyrkiel Aquilonii, a na polu błękitnym – wieniec laurowy z mieczem. Cyrkiel posiada monogram ubrany w hasła: Aquilonia vivat, crescat, floreat in aeternum! Z kolei sztandar jest złożony z trzech równych poziomych pasów w barwach: wiśniowa, biała, błękitna.

Czytaj więcej: Sejm zadecyduje o budżecie państwa na rok 2024. W nowelizacji ustawy znalazło się miejsce na sektor edukacji. Wiemy, ile wyniesie podwyżka dla nauczycieli

Polskie korporacje akademickie XXI wieku - historia powstania korporacji i ich symbolika

Pierwsze polskie korporacje akademickie zakładane były w XIX w. przez Polaków studiujących na niemieckojęzycznych uniwersytetach i szkołach wyższych w państwach zaborczych, najpierw na terenie Prus, później Rosji, a wreszcie od drugiej połowy XIX w. także na terenie Austrii. Stowarzyszenia te organizowane były na wzorcach niemieckich, zachowując jednocześnie swój narodowy i patriotyczny charakter

W 1816 r. polscy studenci założyli we Wrocławiu korporację Polonia, a następnie w 1818 r. w Berlinie kolejną korporację o takiej samej nazwie. Warto wspomnieć, że w tym czasie niemieckim ruchem burszowskim zainspirowane były także inne patriotyczne związki polskich studentów, założony w Warszawie w 1819 r. Związek Wolnych Polaków oraz powstałe w Krakowie także w 1819 r. Bractwo Burszów Polskich. Wszystkie te organizacje szybko jednak zostały poddane represjom ze strony władz pruskich, rosyjskich i austriackich.

Pierwszą z oficjalnie działających na polskiej uczelni była Korporacja Sarmatia, która 16.11.1915 zarejestrowała się przy otwartej dzień wcześniej przez władze niemieckie Politechnice Warszawskiej. Wkrótce potem swoją działalność w kraju rozpoczęły inne korporacje. W październiku 1917 r. studenci wymogli na okupantach oddanie władzy na uczelni w polskie ręce. Odzyskanie niepodległości pozwoliło na uzyskanie przez korporacje wszystkich praw organizacji przyuczelnianych. Bardzo bliskie relacje z Politechniką przyczyniły się do tego, że Korporacja Sarmatia zmieniła kolor dekli z amarantowych na brązowe – takie były czapki studentów Politechniki ­– z otokiem srebrno-seledynowym. Również pewnych zmian w swojej symbolice i zwyczajach dokonała Arkonia.

W listopadzie 1919 r. Koło Korporacji Sarmatia, podjęło uchwałę, która zobowiązywała wszystkich Sarmatów do zaciągnięcia się do wojska w celu obrony niepodległości przed nawałą sowiecką. Podobną decyzję przyjęły niebawem pozostałe warszawskie korporacje, a także ogół studentów warszawskich uczelni. 

Korporanci byli gotowi zarówno do poświęceń stając z bronią w reku w razie potrzeby jak  do ciężkiej pracy naukowej i społecznej w okresie pokoju. Na uczelniach wiodąca rolę w zakresie udzielania pomocy socjalnej odgrywała tzw. „Bratnia Pomoc”. Uzyskiwała ona fundusze od Senatu uczelnianego, a także ze składek własnych jak i poprzez organizację biletowanych imprez. Tak gromadzone środki były udostępniane potrzebującym studentom w ramach niskooprocentowanych pożyczek. Bratnia pomoc prowadziła również działalność wydawniczą przygotowując różnego typu opracowania naukowe. Oprócz tego decydowała o przyznawaniu miejsc w akademikach oraz prowadziła kuchnię.

Polskie korporacje akademickie XXI wieku - wychowywanie przyszłych polskich elit

W kolejnym materiale o polskich korporacjach akademickich pojawił się prof. Jan Żaryn, który jest również członkiem korporacji Arkonia. Korporacja akademicka Arkonia powstała 9 maja 1879 roku w Rydze na tamtejszej Politechnice. Celami Arkonii jest krzewienie patriotyzmu wśród swoich członków i w społeczeństwie, kształtowanie postaw moralnych młodzieży, godności osobistej i honoru, integracja środowiska, a także organizowanie życia towarzyskiego. Formy organizacyjne Arkonii zaczerpnięte są z wzorów korporacji niemieckich i wzbogacone o silną nutę samokształceniowo-wychowawczą.

Znany i ceniony prof. Żaryn podkreślił, że korporacje kładły nacisk na kształcenie przyszłych elit Polski.

To będzie widoczne szczególnie w II RP, gdyż wyrasta jako państwo wolnem, demokratyczne, jako państwo, które pozostawia bardzo dużą przestrzeń na kształtowanie samodzielności w przestrzenii publicznej. Proszę pamiętać, że w II RP wyższe uczelnie to były miejsca spotkania polskiej elity, młodej inteligencji - powiedział prof. Jan Żaryn.

Czytaj więcej: Marszałek Hołownia uchylił mandaty posłom Prawa i Sprawiedliwości. Kamiński i Wąsik pojawili się na posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Doszło do sprzeczki z urzędnikiem sejmowym [WIDEO]

Polskie korporacje akademickie XXI wieku - czym jest korporacja akademicka?

Poseł Prawa i Sprawiedliwości Bartłomiej Wróblewski w latach 1995 - 2009 działał w korporacjach akademickich, m.in. jako prezes Lechii i kurator Chrobrii. Był inicjatorem reaktywacji poznańskich korporacji Magna-Polonia, Masovia i Surma oraz krakowskiej Arcadii. W 2001 roku stworzył Archiwum Korporacyjne, a w 2007 roku wirtualne Muzeum Polskich Korporacji Akademickich. Był inicjatorem umieszczenia w Poznaniu tablic pamiątkowych poświęconych korporantom walczącym w powstaniu wielkopolskim oraz korporantom pełniącym funkcję rektora Uniwersytetu Poznańskiego. W 2011 roku został członkiem Akademickiego Klubu Obywatelskiego im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Poznaniu.

Wróblewski odpowiedział on na pytanie czym jest korporacja akademicka.

W takim rozumieniu środkowo-europejskim, to organizacja ideowo-wychowawcza, która z jednej strony ma cel ideowy, formacyjny, a z drugiej strony jest organizacją towarzyską. Korporacje akademickie zaczęły powstawać na przełomie XVIIi-XIX wieku w środkowej Europie. Czasami elementem łączącym była narodowość, czasami miejsce pochodzenia - wyjaśnił poseł Prawa i Sprawiedliwości Bartłomiej Wróblewski.

Czytaj więcej: Krzywda - film o niemieckich zbrodniach w latach 1939-45. Poznaj historię germanizacji polskich dzieci i nie tylko

Polskie korporacje akademickie XXI wieku - stopnie korporacyjne

Członkostwo w korporacjach akademickich nie wygasa wraz z ukończeniem studiów, a jest kontynuowane aż do śmierci. Czasami w korporacjach występuje zasada, że student należący do niej, zmieniając uniwersytet, nie ma prawa wstąpić do kolejnej, lokalnej korporacji. Czyli jednorazowo może należeć tylko do jednej korporacji. Nie dotyczy to statusu tzw. filistra honoris causa.

W korporacjach istnieje swoista hierarchia, która w zależności od organizacji może posiadać inne nazewnictwo. Najczęściej stosowane są dwa stopnie:

• kandydat na pełnego członka: "fuks";
• członek pełnoprawny: noszący bandę lub kokardę (w wypadku gdy nie jest w stanie spełnić wszystkich wymagań, np. nie jest w stanie się pojedynkować) w barwach korporacji. Stąd pełnoprawni członkowie zwani są w polskiej terminologii "barwiarzami".

Kończący studia najczęściej zachowuje pełne prawa członka korporacji. W polskiej terminologii korporant po okresie studiów nazywany jest filistrem.