Porozumienie Centrum. Studium działalności partii i środowiska politycznego
Nakładem Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej ukazała się praca „Porozumienie Centrum. Studium działalności partii i środowiska politycznego” autorstwa Adama Chmieleckiego. Z racji na to, że PiS wyrosły z PC jest od 8 lat partią rządzącą i mającą pewną perspektywę na współrządzenie po wyborach, praca Chmieleckiego powinna być szeroko komentowana.
Jednak po wpisaniu tytułu książki do wyszukiwarki Google, prócz informacji wydawcy, relacji z promocji, i artykułu niedostępnego dla internatów niemających wykupionej prenumeraty w jednym z patriotycznych tygodników, właściwie nic o tej książce nie ma. Z drugiej jednak strony może algorytmy Google sprawiają, że publikacji dotyczących tej książki nie ma w wynikach wyszukiwania (na tej zasadzie jak Google nie pokazuje publikacji krytycznych wobec covidowego faszyzmu).
Mamy więc sytuację, w której albo książka stała się ofiarą cenzury, albo skandalicznej dyktatury ciemniaków w naszym życiu politycznym, która się przejawia tym, że nikt nic nie czyta, jak ktoś coś przeczyta, to nie z tego, co przeczytał , nie rozumie, albo jak przeczytał, zrozumiał, to nie zapamiętuje. Nie powinienem się temu dziwić, bo dziś, polityka w świadomości ludzi, to nie wypadkowa wydarzeń z przeszłości, ale tu i teraz, w którym przeszłość nie istnieje.
Według Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej książka Adama Chmieleckiego „Porozumienie Centrum. Studium działalności partii i środowiska politycznego” „stanowi pierwsze w krajowej literaturze przedmiotu kompleksowe przedstawienie działalności partii Porozumienie Centrum, jednego z najbardziej trwałych i istotnych środowisk politycznych w Polsce po 1989 roku. Publikację wyróżnia imponujących rozmiarów baza źródłowa, wysoki poziom i nowatorskie ujęcie tytułowego zagadnienia”.
W opinii IDMN „autor w swojej pracy podejmuje udaną próbę zdefiniowania opisywanego środowiska, analizuje w sposób dogłębny jego genezę i proces powstawania, który zasadniczo miał miejsce w latach 1989-1990, sięgając również do wcześniejszych życiorysów Jarosława i Lecha Kaczyńskich, bez czego nie sposób zrozumieć tych zjawisk. Publikacja przedstawia więc działalności partii i jej członków od samych źródeł, wybiega jednak także do czasów nam współczesnych, prezentując aktualne losy kręgów związanych z Porozumieniem Centrum”.
Zdaniem recenzenta pracy dr hab. prof. Uniwersytetu Szczecińskiego Krzysztofa Kowalczyka niezmiernie cenne są „analizy autora dotyczące »zakonu PC«. Równie ciekawa jest analiza porównawcza Porozumienia Centrum i Prawa i Sprawiedliwości na poziomie programowym i organizacyjnym. Otrzymaliśmy dojrzałą rozprawę naukową z zakresu nauk o polityce, napisaną spójnym a zarazem przystępnym językiem”.
Według drugiego recenzenta pracy prof. dr hab. Tadeusza Wolsza „autor odnosi się do kluczowych wydarzeń politycznych w Polsce. Pomysł przygotowania takiej pracy był niewątpliwie uzasadniony. Po pierwsze, z uwagi na rolę PC w życiu politycznym III Rzeczypospolitej. Po drugie, z powodu działalności w PC kilkudziesięciu pierwszoplanowych polityków, obecnych w strukturach opozycyjnych lub rządowych. Po trzecie, z uwagi na dotychczasowy stan badań”.
Prof. dr hab. Arkadiusz Żukowski w swej recenzji pracy uznał książkę o PC za „udaną próbę monograficznego opracowania problematyki, która w pełni wpisuje się w istotne wyzwania eksplanacyjne nauki o polityce i administracji. Autor ukazał wyjątkowość, a następnie konsekwencje zmian, jakie dokonywały się na polskiej scenie politycznej w kontekście środowiska politycznego Porozumienia Centrum. Publikacja stanowi cenną refleksję naukową”.
Autor pracy „Adam Chmielecki jest politologiem, doktorem nauk społecznych, dziennikarzem i publicystą, autorem lub współautorem książek, m.in. „Lech Kaczyński. Biografia polityczna 1949–2005”; „Prezydent Lech Kaczyński 2005–2010”; „Nowe Państwo. Porozumienie Centrum w dokumentach (1990–2001)”; „Zbrodnia Lubińska 1982. Śmierć w rocznicę Sierpnia”; „Solidarni i niepodlegli”; „Anna Walentynowicz (1929–2010)”. Bada i opisuje m.in. dzieje ruchu antykomunistycznego w PRL, w tym NSZZ „Solidarność”, transformację ustrojowo-gospodarczą i system polityczny Polski”.
Spis treści
Wstęp ............................................................................................................................. 9
Rozdział 1. Środowisko polityczne – próba definicji teoretycznej ............................................................................................23
1.1. Cel i przedmiot badawczy pracy .............................................................23
1.1.1. Projekt badawczy .............................................................................................25
1.1.2. Pole badawcze ..................................................................................................29
1.1.3. Problem badawczy...........................................................................................31
1.1.4. Hipotezy badawcze ..........................................................................................32
1.2. Metodologia, źródła, literatura przedmiotu ...........................................33
1.2.1. Zastosowane metody i techniki badawcze ...................................................33
1.2.2. Źródła archiwalne............................................................................................37
1.2.3. Literatura przedmiotu .....................................................................................41
1.3. Środowisko polityczne – ujęcie teoretyczne ...........................................52
1.3.1. Środowisko polityczne a partia polityczna ...................................................54
1.3.2. Środowisko polityczne a frakcja polityczna .................................................62
1.3.3. Środowisko polityczne a inne grupy społeczne ...........................................65
Rozdział 2. Geneza i powstanie środowiska politycznego Porozumienia Centrum w latach 1989–1990 ....................................69
2.1. Geneza środowiska politycznego Porozumienia Centrum ....................69
2.1.1. Wybory parlamentarne w czerwcu 1989 roku i rząd
Tadeusza Mazowieckiego ...............................................................................69
2.1.2. Komitety czy partie? Kształtowanie się polskiego systemu partyjnego
po stronie postsolidarnościowej po 1989 roku.............................................83
2.1.3. Działalność polityczna Jarosława Kaczyńskiego ..........................................86
2.1.4. Lech Kaczyński – człowiek „Solidarności” i Porozumienia Centrum ......93
2.1.5. Nowy „Tygodnik Solidarność” .......................................................................98
2.2. Powstanie Porozumienia Centrum w 1990 roku ..................................108
2.2.1. Deklaracja Porozumienia Centrum .............................................................108
2.2.2. Program przyspieszenia ................................................................................122
2.2.3. Konflikt tożsamościowy. Porozumienie Centrum kontra
Ruch Obywatelski Akcja Demokratyczna/Unia Demokratyczna ............128
2.2.4. Porozumienie Centrum – forum zjednoczonej centroprawicy? .................133
2.2.5. Partia prezydencka? Wybory prezydenckie w 1990 roku
i Kancelaria Prezydenta RP ...........................................................................148
Rozdział 3. Środowisko polityczne Porozumienia Centrum w latach 1991–1993 ...............................................................................159
3.1. Na krzywej wznoszącej. Działalność do wyborów parlamentarnych
w 1991 roku ...........................................................................................159
3.1.1. „Wyszła chadecja”. Przekształcenie federacji w partię polityczną ....................159
3.1.2. Struktury organizacyjne środowiska politycznego
Porozumienia Centrum.................................................................................172
3.1.3. Charakterystyka środowiska politycznego Porozumienie Centrum.......181
3.1.4. Pierwsza koalicja – Porozumienie Obywatelskie Centrum i wybory
parlamentarne w 1991 roku ..........................................................................186
3.2. Zamiast prezydenta – premier. Sejm I kadencji i rząd
Jana Olszewskiego .................................................................................196
3.2.1. Reprezentacja parlamentarna Porozumienia Centrum w Sejmie
I kadencji .........................................................................................................196
3.2.2. Środowisko polityczne Porozumienia Centrum w rządzie
Jana Olszewskiego ..........................................................................................209
3.2.3. Nowe Państwo. Program środowiska politycznego
Porozumienia Centrum.................................................................................220
3.2.4. Środowisko polityczne Porozumienia Centrum wobec rządu
Hanny Suchockiej...........................................................................................230
3.2.5. Porażka drugiej koalicji – Zjednoczenie Polskie i wybory
parlamentarne w 1993 roku ..........................................................................233
Rozdział 4. Środowisko polityczne Porozumienia Centrum w latach 1993–1995 ...............................................................................239
4.1. Czas próby. Środowisko polityczne Porozumienia Centrum
w latach 1993–1995 ...............................................................................239
4.1.1. Porozumienie Centrum jako opozycja pozaparlamentarna.....................239
4.1.2. Trzecia koalicja – Przymierze dla Polski .....................................................253
4.1.3. Zachować podmiotowość. Wybory prezydenckie w 1995 roku ..................257
Rozdział 5. Środowisko polityczne Porozumienia Centrum w latach 1995–2001 ...............................................................................265
5.1. Szczęśliwy dualizm. Środowisko polityczne Porozumienia Centrum
wobec Akcji Wyborczej Solidarność ......................................................265
5.1.1. Udział środowiska politycznego Porozumienia Centrum
w powstaniu Akcji Wyborczej Solidarność i wybory parlamentarne
w 1997 roku .....................................................................................................265
5.1.2. Reprezentacja Porozumienia Centrum w rządzie Jerzego Buzka ...................273
5.1.3. Podział środowiska politycznego Porozumienia Centrum. Integracja
Porozumienia Centrum z Porozumieniem Polskich Chrześcijańskich
Demokratów ...................................................................................................276
5.2. Środowisko polityczne Porozumienia Centrum od 2000 roku ............283
5.2.1. Lech Kaczyński jako minister sprawiedliwości ..........................................283
Rozdział 6. Prawo i Sprawiedliwość, czyli dalsze losy środowiska politycznego Porozumienia Centrum w latach 2001–2022 ...............................................................................291
6.1. Powstanie i działalność Prawa i Sprawiedliwości .................................291
6.1.1. Udział środowiska politycznego Porozumienia Centrum w powstaniu
Prawa i Sprawiedliwości ................................................................................291
6.1.2. Wybory parlamentarne i reprezentacja parlamentarno-rządowa
Prawa i Sprawiedliwości w latach 2001–2022.............................................297
6.1.3. „Zakon PC”, czyli ile Porozumienia Centrum w Prawie
i Sprawiedliwości? ..........................................................................................330
6.2. Jak daleko pada jabłko od jabłoni? Zarys analizy porównawczej
Porozumienia Centrum i Prawa i Sprawiedliwości..............................356
6.2.1. Zarys analizy porównawczej oblicza ideowo-programowego
i metod działania politycznego Porozumienia Centrum
i Prawa i Sprawiedliwości ..............................................................................356
6.2.2. Prezydentura Lecha Kaczyńskiego...............................................................364
6.2.3. Prezydentura Andrzeja Dudy .......................................................................370
Zakończenie ..............................................................................................................375
Aneks..........................................................................................................................389
Wykaz skrótów..........................................................................................................395
Bibliografia ................................................................................................................407
Źródła archiwalne .................................................................................................407
Relacje (w tym korespondencja) .........................................................................408
Źródła drukowane (w tym ustawy, programy, raporty, wybory pism) ..........408
Dzienniki, pamiętniki, wspomnienia, wywiady-rzeki, publicystyka .............409
Słowniki i informatory .........................................................................................411
Opracowania i rozprawy naukowe, publikacje popularno-naukowe.............411
Prasa........................................................................................................................424
Strony internetowe ................................................................................................425
Zbiory audiowizualne ...........................................................................................42
