Kardynał Hlond a polska emigracja we Francji
Nakładem znienawidzonego przez nowy reżim Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej ukazała się praca „W obronie duszy polskiej. Kardynał August Hlond jako opiekun duchowy emigracji polskiej w źródłach Polskiej Misji Katolickiej we Francji 1927–1948”.
Jak informuje IDMN „jest to pierwsze krytyczne wydanie zbioru źródeł, którego podstawę stanowią dokumenty pochodzące z unikatowego archiwum polonijnego Polskiej Misji Katolickiej we Francji. Składające się na książkę akta pozostają zasadniczo niezauważone w kwerendach badaczy, zajmujących się historią polskiej emigracji we Francji, dziejami Kościoła katolickiego oraz stosunków polsko-francuskich w XX wieku. Jest to zatem materiał, który nie został dotychczas dostatecznie przeanalizowany, a z pewnością może wiele wnieść do stanu wiedzy historyków na temat emigracji polskiej w XX wieku”.
Wydana przez IDMN „książka składa się z dwóch zasadniczych części – studium wprowadzającego, w tym charakterystyki źródeł oraz z części źródłowej w opracowaniu edytorskim i opatrzonej aparatem krytycznym. Prezentowane archiwalia to przede wszystkim materiał epistolarny – ogółem ponad 450 dokumentów wytworzonych w latach 1927–1948”.
Dla zainteresowanych historią Polski ważne jest to, że „podstawowe obszary tematyczne publikacji wyznaczały następujące problemy: polityka francuska wobec imigrantów oraz jej implikacje dla duszpasterstwa emigracyjnego, wielopłaszyznowe zmiany wywołane wojną i sytuacją polityczną, stosunki polsko-francuskie, zmiany organizacyjno-strukturalne duszpasterstwa emigracyjnego we Francji, ruch kadrowy duchownych, rozwój sieci placówek duszpasterskich, relacje między duchowieństwem polskim i francuskim wszystkich szczebli, życie religijne polskiej emigracji, działalność stowarzyszeń i organizacji polskich o charakterze społecznym, oświatowym i kombatanckim, relacje z Ambasadą RP w Paryżu, a następnie konfrontacja z powojenną rzeczywistością i konflikty z przedstawicielami Polski Ludowej”.
Autorem wstępu do pracy, poświęconego postaci kardynała Hlonda, jest ks. dr Robert Czarnowski. Opracowaniem i redakcją naukową archiwaliów zamieszczonych na kartach pracy zajęła się dr Monika Wiśniewska.
Ważny dla publikacji kardynał August Hlond zmarł 22 października 1948 w Warszawie. Jego tata był dróżnikiem kolejowym, trzech braci też zostało księżmi. W 1896 złożył śluby zakonne u salezjanów. Studia w Rzymie na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim zakończył w 1900 roku doktoratem z filozofii i teologii. W 1905 otrzymał święcenia kapłańskie.
Nauczał i kierował w domach zakonnych w Oświęcimiu, Krakowie, Przemyślu i Lwowie. Był prowincjałem salezjanów w Niemczech i Austrii Węgrzech. W 1922 został administratorem apostolskim w Katowicach, z czasem biskupem tej diecezji, prymasem Polski i kardynałem. Założył Akcję Katolicką i Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej. Zwalczał masonerie i laicyzację życia społecznego. Od 1939 na emigracji. Od 1944 był internowany przez Niemców. W 1945 powrócił do Polski.
Dziś oskarżany jest przez środowiska antypolskie o antysemityzm. Przyczyną jest to, że w liście pasterskim z 1936 wskazał, że zbyt wielu Żydów: propagowało komunizm, pornografie, demoralizacje wśród młodzieży, dopuszczało się oszustw, lichwiarskiego wyzysku, handlu kobietami zmuszanymi do prostytucji, było w awangardzie bezbożnictwa, bolszewizmu i akcji wywrotowej, toczyło wojnę z Kościołem katolickim. Kardynał postulował, by trzymać się z dala od żydowskiej antychrześcijańskiej antykultury. Dla antypolskich krytyków kardynała nie ma znaczenia, że hierarcha w swoim liście potępiał wszelką antyżydowską przemoc i wzywał, by Żydów traktować jak bliźnich i sąsiadów.
Kardynał Hlond jest oskarżany o antysemityzm również dlatego, że sprzeciwiał się komunistycznym kłamstwom o polskiej odpowiedzialności za pogrom kielecki (dokonany przez komunistycznych okupantów podległych Rosji). W swoim liście pasterskim po komunistycznym pogromie kieleckim kardynał podkreślał, że Polacy ratowali Żydów z narażeniem życia, oraz stwierdził, że relacje Żydów z Polakami psuje żydokomuna.
Po transformacji ustrojowej, w latach 90 XX wieku, przeciwko beatyfikacji prześladowanego przez nazistowskich Niemców kardynała byli niemieccy imperialiści ze Związku Wypędzonych i episkopatu Niemiec.
