„Duchy w Wenecji"

Z filmu widzowie dowiedzą się, że najsłynniejszy brytyjski detektyw emeryturę spędza w Wenecji. Choć odmawia prowadzenia jakichkolwiek spraw, to na prośbę swojej przyjaciółki pisarki kryminałów z USA bierze udział w seansie spirytystycznym w zrujnowanym pałacu (eks sierocińcu, gdzie przed wiekami w czasie epidemii z głodu wymarły porzucone przez dorosłych wszystkie sieroty), by zdemaskować medium jako oszustkę. W czasie seansu dochodzi do dwu morderstw. Poirot postanawia rozwikłać sprawę tego zabójstwa i tajemniczej śmierci (rzekomo z powodu zawodu miłosnego) z przeszłości, musi się też zmierzyć z duchami, które widzi i słyszy.

Scenarzystą filmu jest Michael Green, reżyserem Kenneth Branagh. W rolach głównych wystąpili w filmie: Kenneth Branagh, Jamie Dornan, Michelle Yeoh, Kyle Allen, Camille Cottin, Tina Fey, Jude Hill, Ali Khan, Emma Laird, Kelly Reilly, Riccardo Scamarcio. Minusem scenariusza jest to, że Herkules Poirot, który w powieściach Agathy Christie ukazany był jako gorliwy katolik, w filmie Kennetha Branagha ukazany jest jako osoba, która straciła wiarę z powodu cierpień milionów w czasie dwu wojen światowych. Niedorzeczne jest też to, że włoskie zakonnice organizują przed drugim soborem watykańskim sierotom Halloween (choć przynajmniej nie są ukazane zgodnie z lewicowymi zabobonami jako morderczynie sierot).

Katolickie przesłanie w książkach

Choć Agatha Christie nie była katoliczką, to stworzona przez nią postać belgijskiego detektywa badającego zagadki kryminalne w międzywojennej Wielkiej Brytanii Herkulesa Poirota wielokrotnie na kartach powieści kryminalnych podkreślała swój katolicyzm.

Książkowe kryminały Agathy Christie o Herkulesie Poirot zawierają w sobie katolickie przesłanie o tym, że wbrew współczesnej kłamliwej narracji dobro i zło są realne, trzeba między nimi wybierać, zło zostanie ukarane, grzech dewastuje ludzkie dusze, miłosierdzie Boże jest tak wielkie, że można się nawrócić i zło można odrzucić – tylko trzeba chcieć to zrobić. Niestety współcześnie lewica, która zdominowała pop kulturę w tym i produkcję filmów, to przesłanie zawarte w kryminałach Agathy Christie pomijają.

Przywiązanie Agathy Christie do katolicyzmu nie dziwi. Pisarka pochodziła z religijnej anglikańskiej rodziny. Mama pisarki była reprezentantką odłamu anglokatolicyzmu – była przywiązana do postaci świętego Franciszka i często czytała „O naśladowaniu Chrystusa” Tomasz à Kempis – lektura ta była też ważna dla pisarki.

Dziś, kiedy papież Franciszek prześladuje mszę trydencką, warto przypomnieć, że pisarka w 1971 roku podpisała petycję do Pawła VI z prośbą o możliwość odprawiania Mszy Trydenckiej w kościołach Anglii i Walii. Papież lubiący kryminały pisarki się zgodził, przez co prawo to zwane jest „Indultem Agathy Christie”.

Informacje o katolicyzmie, związkach z Kościołem, znajomości z wieloma duchownymi katolickimi, Herkulesa Poirota pisarka zawarła w powieści „Morderstwie w Mezopotamii”, w opowiadaniu „Jabłka Hesperyd”, powieści „Porze przypływu”. Wzmianki o katolicyzmie detektywa zawarte były w wyświetlanym w ogólnodostępnych telewizjach 70 odcinkowym serialu brytyjskim — co wielu oburzyło. Co ciekawe serialowy odtwórca roli detektywa Davida Sucheta nawrócił się z ateizmu na anglikanizm.

„Śmierć na Nilu”

Niestety we wcześniejszym filmie o przygodach belgijskiego detektywa adaptacji powieści „Śmierć na Nilu” katolicyzm Herkulesa Poirota się nie pojawia (choć wspomniany jest antykomunizm detektywa). Film powstał na podstawie scenariusza Michaela Greena (który w duchu politycznej poprawności w roli białych bohaterów obsadził murzynów i hindusów). Reżyserem filmu jest Kenneth Branagh, który wcielił się w rolę detektywa.

Akcja filmu rozgrywa się w 1937 roku w Egipcie, gdzie detektyw jest świadkiem morderstw w czasie podróży statkiem po Nilu. Angielskie elity, które padają ofiarą zbrodni i je dokonują, są zdemoralizowane, hedonistyczne, rozpustne (jedna z pierwszych scen filmu ukazuje przesycone erotyką tańce brytyjskiej elity). Kanwą historii jest namiętność seksualna i chciwość pchająca do zbrodni.

Ogromną zaletą filmu jest to, że wzbudza on zainteresowanie twórczością Agathy Christie. Razić może komiksowość filmu i nachalna polityczna poprawność przejawiająca się sprzecznym z realiami historycznymi obsadzaniu hindusów i murzynów w roli przedstawicieli brytyjskiego establishmentu. Film jednak w celach rozrywkowych ogląda się z przyjemnością.

Agatha Christy była autorką ponad 90 kryminalnych powieści i sztuk teatralnych. Wiele z nich zostało sfilmowanych i do dziś jest wystawianych w teatrach. Przed karierą literacką pracowała jako technik farmaceutyczny. Jej drugi mąż był archeologiem w Egipcie. Wszystkie utwory Agathy Christie zostały w PRL w 1951 roku objęte zakazem cenzury, wycofane z bibliotek i zniszczone.

„Morderstwo w Orient Expressie”.

Miłośnicy klasycznego kryminału mieli też przed kilku laty okazję, by delektować się w filmową adaptacją powieści Agathy Christie „Morderstwo w Orient Expressie”. Reżyserem filmu i odtwórca głównej roli Herkulesa Poirota jest wybitny aktor szekspirowski Kenneth Branagh. U jego boku w filmie występują takie gwiazdy jak Penélope Cruz, Willem Dafoe, Judi Dench, Johnny Depp, Josh Gad, Derek Jacobi, Leslie Odom, Michelle Pfeiffer, Daisy Ridley, Olivia Colman, Lucy Boynton.

Agatha Christie po raz pierwszy „Morderstwo w Orient Expressie” opublikowała w 1933 w czasopiśmie „Saturday Evening Post”. Powieść opowiada o powrocie belgijskiego detektywa z Azji luksusowym pociągiem. W czasie podróży nieokrzesany Amerykanin Samuel Ratchett usiłuje zatrudnić znanego detektywa, ten jednak odmawia. Niedoszły klient zostaje zabity. Morderca kryje się wśród pasażerów: szefa pociągu Bouca, lekarza Constantine'a, współpracownika ofiary Hectora MacQueen, kamerdynera ofiary Edwarda Mastermana, guwernantki z Bagdadu Mary Debenham, brytyjskiego oficera Roberta Arbuthnota, starszej rosyjskiej księżnej Natalii Dragomiroff, niemieckiej służącej księżnej Hildegardy Schmidt, węgierskiego dyplomaty hrabiego Rudolfa Andrenyi, hrabiny Heleny Andrenyi, szwedzkiej misjonarki Grety Ohlsson, amerykanki Caroline Hubbard, włoskiego biznesmena Antonio Foscarelliego, i Amerykanina Cyrusa Hardmana. Realia filmu nie w pełni oddają, np. w kwestii postaci, to co było w powieści.

Na początku śledztwa wszyscy pasażerowie zdają się mieć alibi. Jednak z czasem okazuje się, że są w pewnym stopniu związani z ofiarą, która miała na sumieniu ohydną zbrodnię sprzed lat.

Inspiracją dla opisu zbrodni sprzed lat była dla Agathy Christie sprawa zamordowania dziecka wybitnego lotnika i antykomunisty, prześladowanego w USA przez lewicę i środowiska żydowskie, Charlesa Lindbergha. Powieść napisana została w Stambule.

Film „Morderstwo w Orient Expressie” łączy dynamiczną akcję, humor, piękne widoki i interesującą intrygę. Kenneth Branagh kreuje postać znanego detektywa, który jest zdecydowanie silniejszą postacią niż kreacja znana z serialu telewizyjnego. Doskonale ukazana jest piękna przedwojenna Europa tak brutalnie zniszczona po wojnie komunistyczną okupacją. Historia jest bardziej dynamiczna, niż to, co można byłoby się spodziewać po powieści Aghaty Christie. Zmiany dokonane w scenariuszu wobec książki nie niszczą przesłania oryginału.