Najnowsze odkrycie nad amerykańskim niebem pozostawia wiele niejasności. Do tej pory nie wiadomo, do kogo należy ten obiekt latający i jakie są jego zadania. Warto wskazać, że w przeciwieństwie do balonu, który w lutym znalazł się chociazby nad strategicznie kluczowymi obiektami tzw. amerykańskiej triady nuklearnej, czyli bazami zawierającymi silosy nuklearne międzykontynetalnych pocisków balistycznych (ICBM), ten balon wydaje się nie stwarzać zagrożenia. Pomimo to amerykańskie służby śledzą tor jego lotu podrywając trzy F-22 Raptor. To nie jedyne wydarzenie, które w ostatnich dniach miało miejsce nad amerykańskimi jednostkami na Pacyfiku. Kilka dni wcześniej zlokalizowano podobny obiekt latający nad grupą uderzeniową jednego z lotniskowców US Navy, a kolejny balon wpadł do Morza Południowochińskiego. Informacje pochodzą z dokumentów, które wyciekły przez członka Gwardii Narodowej Massachusetts, Jacka Teixeirę, o których jako pierwszy poinformował Washington Post. Warto więc zadać sobie pytanie, jakie może być realne zagrożenie płynące z regularnej obecności balonów, które okazać się mogą chińską aparaturą szpiegowską?

Jak wynika z oględzin jednego z wyłowionych przez amerykańskie służby balonu, aparatura ta posiada zdolności do zbierania danych wywiadowczych z baz wojskowych. Chiński balon szpiegowski zebrał informacje wywiadowcze z wrażliwych amerykańskich obiektów wojskowych. Dane wywiadowcze zebrane przez Chiny pochodziły głównie z sygnałów elektronicznych, które można odbierać z systemów uzbrojenia lub nadajników odpowiedzialnych za komunikację od personelu baz wojskowych. Jak informowało kilka miesięcy temu NBC News, powołując się na źródła w amerykańskim dowództwie, chińskie balony szpiegowskie mogą przesyłać wszystkie zebrane dane w czasie rzeczywistym do Pekinu. Informacji tych nie potwierdził wtedy Biały Dom. Republikanie ostro skrytykowali wówczas administrację Bidena za to, że nie zestrzeliła chińskiego balonu obserwacyjnego wystarczająco szybko, argumentując, że dało to rządowi w Pekinie dodatkowy czas na szpiegowanie. Pewne jest natomiast, że FBI nieustannie bada materiały, które pozyskano, a amerykańskie służby muszą działać szybciej i skuteczniej.

Incydenty z „chińskimi balonami” muszą zwrócić uwagę obserwatorów na całościowy program chińskiego wywiadu w tym zakresie, który wydaje się być coraz bardziej zaawansowany. Według raportu Rand Corporation z 2018 r. na temat nowoczesnej strategii wojennej tego kraju, tego typu statki powietrzne są atrakcyjne dla Chińczyków, ponieważ są „tańsze… i zapewniają bardziej precyzyjne dane wywiadowcze” niż satelity, a ponadto są „mniej podatne do zniszczenia” niż samoloty. Spodziewać się można, że tego typu narzędzia wejdą na stałe do ich arsenału wywiadowczego. Mając tą wiedzę, amerykańskie służby obrony przestrzeni powietrznej, w tym przede wszystkim NORAD, muszą zdecydowanie przewartościować swoje cele i jakość działania w zakresie wykrywania niebezpieczeństw nadchodzących nad terytorium Ameryki Północnej.

Jednostki takie jak NORAD (North American Aerospace Defense Command) czy FAA (Federal Aviation Administration) są w głównej mierze odpowiedzialne za ochronę amerykańskiej przestrzeni powietrznej. Wydaje sie, że brak stanowczej reakcji oraz opóźnienie w zestrzeleniu pierwszego balonu, który przeleciał niemal przez całe terytorium USA, jest sygnałem do wdrożenia zmian w systemie wykrywania nadciągających zagrożeń. W mojej ocenie, zawiodły nie tylko regulacje, ale przede wszystkim systemy i technologie wykorzystywane przez NORAD do śledzenia amerykańskiego nieba. Tutaj szukać należy rozwiązania.

Głównym mankamentem w tym zakresie wydaje się być nie tylko centralizacja systemu decyzyjnego wewnątrz jednostki, ale również technologia wykorzystywana przez pilotów myśliwców pełniących misje wywiadowcze pod szyldem NORAD. Centralizacja systemu decyzyjnego wymuszona jest głównie przez luki technologiczne samolotów i myśliwców, którymi operuje ta jednostka. Ze względu na brak wystarczających możliwości rozpoznania w myśliwcach 4 generacji (takich jak F-16 czy F-18), którymi dysponuje w dużej mierze NORAD, większość informacji „z powietrza” zbierana musi być przez samoloty wczesnego ostrzegania typu AWACS. Pozostawia to nie tylko lukę technologiczną, ale również czasową w kwestii transferu informacji, a więc bezpośredniego reagowania. Poprawa tego zagadnienia wydaje się być kluczowa dla wykrywania przyszłych zagrożeń w przestrzeni powietrznej Ameryki Północnej.

Amerykanie nie mogą pozwolić „zrobić się w balona” przez Chiny. Oczywistym jest fakt, iż wiele informacji docierających do „szeregowych odbiorców” to przekaz krojony na potrzeby medialne. Incydenty balonowe, stwarzające realne zagrożenie lub będące wyłącznie zbiegiem okoliczności, muszą być traktowane przez służby odpowiedzialne za ochronę amerykańskiej przestrzeni powietrznej jako sygnał do poprawy swoich możliwości operacyjnych. Potęga militarna oraz technologiczna Stanów Zjednoczonych bezsprzecznie góruje nad obecnymi możliwościami Chińskiej Republiki Ludowej, jednak utrzymanie tej przewagi wymagać będzie od amerykańskich służb nieustannej pracy nad dostosowaniem swojej strategii do zmieniających się metod walki informacyjnej.