Przedwojenny obóz narodowy w wielu kwestiach odbiegał od tego z czym dziś mamy do czynienia. Po pierwsze miał niewątpliwy potencjał intelektualny (dziś posłami są osoby, które ani nigdy nie pracowały zawodowo, ani studiów nie skończyły), po drugie liczną reprezentację parlamentarną, po trzecie rozbudowaną i zakorzenioną strukturę terenową, a po czwarte wielonurtowość obozu narodowego determinowana była różnicami ideowymi, a nie personalnymi konfliktami.

Kim był Władysław Grabski?

Jednym z przedstawicieli narodowców, który odegrał istotną rolę w historii przedwojennej Polski, był zmarły 1 marca 1938 roku, 85 lat temu, Władysław Grabski, narodowy demokrata, ekonomista, historyk, twórca reformy walutowej i dwukrotny premier II RP.

Jeszcze w XIX wieku zdobył doskonałe wykształcenie i doświadczenie w prowadzeniu własnego gospodarstwa rolnego oraz działalności społecznej (tworzył spółdzielnie dla polskich rolników – za co był prześladowany przez rosyjskiego zaborcę), prowadził także działalność naukową.

Od 1905 był członkiem Ligi Narodowej i został polskim posłem w rosyjskiej Dumy, gdzie w imieniu narodowych demokratów domagał się uwłaszczenia chłopów. Posłem był trzykrotnie od 1905 do 1912 roku.

Grabski był też wiceprezesem Centralnego Towarzystwa Rolniczego powołanego do życia przez działaczy Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego i Stronnictwa Polityki Realnej. W czasie I wojny światowej (odmiennie od Piłsudskiego, który popierał przegranych Niemców) w ramach Komitetu Narodowego Polskiego popierał zwycięską Francję i Anglię.

W odrodzonej Polsce współtworzył program Związku Ludowo-Narodowego. W 1919 z ramienia ZLN został posłem (z okręgu obejmującego Łowicz, Rawę Mazowiecką, Skierniewice i Sochaczew). Był też polskim delegatem na konferencję pokojową w Paryżu. Został też ministrem skarbu, a potem premierem (w chwili, gdy Rosja sowiecka w zastraszającym tempie zajmowała ziemie polskie), i znów ministrem skarbu. Z ZLN Grabski odszedł po zabójstwie Narutowicza.

Od 1923 profesor Grabski wykładał ekonomię w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie i ponownie został ministrem skarbu, a potem premierem, co umożliwiło mu przeprowadzenie reformy walutowej i reformy finansów. Był premierem do 1925 roku. Po wycofaniu się z polityki zajął się praca naukową i społeczną.