• Wyprawa kijowska to ofensywa Wojska Polskiego i armii Ukraińskiej Republiki Ludowej na Kijów podczas wojny polsko-bolszewickiej.
• Udział w niej wzięły trzy armie: gen. Antoniego Listowskiego, gen. Edwarda Rydza-Śmigłego i gen. Wacława Iwaszkiewicza. Łącznie około 60 tysięcy żołnierzy.
• Bezpośrednim celem rozpoczętej 25 kwietnia wyprawy kijowskiej było wyzwolenie Ukrainy Prawobrzeżnej spod okupacji bolszewickiej i rozbicie znajdujących się tam sił Armii Czerwonej.

W roku 1920 wojna polsko-bolszewicka weszła w decydującą fazę. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, dążąc do stworzenia przynajmniej jednego niepodległego państwa, które oddzielałoby Polskę od Rosji, postawił na sojusz z Ukraińcami.

Polska uznała ukraińską państwowość

21 kwietnia 1920 r. Rzeczpospolita Polska i Ukraińska Republika Ludowa zawarły tzw. umowę warszawską, która została trzy dni później uzupełniona konwencją wojskową. Polska uznała ukraińską państwowość (wspólna granica miała przebiegać na Zbruczu) i zobowiązała się do pomocy w wyposażeniu armii ukraińskiej.

Do momentu podjęcia wspólnej ofensywy udało się sformować w Polsce dwie dywizje ukraińskie o mocno niepełnych stanach. 

Ich obecność u boku 60 tys. nacierających żołnierzy polskich miała głównie znaczenie propagandowe - napisał na łamach “Biuletynu IPN” dr hab. Mirosław Szumiło.

Wyzwolenie Ukrainy

Bezpośrednim celem rozpoczętej 25 kwietnia wyprawy kijowskiej było wyzwolenie Ukrainy Prawobrzeżnej spod okupacji bolszewickiej i rozbicie znajdujących się tam sił Armii Czerwonej.

Polacy szybko zdobyli Żytomierz, a następnie Koziatyn (przejęto tam ogromny tabor kolejowy) i Czarnobyl - wówczas ważny port rzeczny. 7 maja 1920 r. polscy żołnierze dotarli do opuszczonego centrum Kijowa, a dwa dni później odbyła się tam wspólna polsko-ukraińska defilada wojskowa.

Czytaj także: 108. rocznica rozpoczęcia ludobójstwa Ormian. Pierwsza w XX wieku zbrodnia ludobójstwa

Polskie wojsko zostało zmuszone do opuszczenia Kijowa

Nie udało się jednak sformować na tyle licznej armii ukraińskiej, by była w stanie wziąć na siebie obronę własnej ojczyzny. Armie bolszewickie zdołały zaś się wycofać i w czerwcu przeszły do ofensywy. By uniknąć okrążenia, Wojsko Polskie musiało opuścić Kijów.

Ostatecznie Polacy pokonali bolszewików w sierpniowej Bitwie Warszawskiej i wrześniowej bitwie nad Niemnem. Na mocy traktatu ryskiego z marca 1921 r. Kijów przypadł jednak bolszewikom, a Ukraińcy jeszcze 70 lat musieli czekać na niepodległość.